Wanneer het gaat over klimaatverandering, dan blijken de risico’s vaak ongelijk verdeeld over maatschappelijke groepen en geografische regio’s. Dat geldt ook voor Hauts-de-France, het uiterste noorden van Frankrijk, een regio die het meest kwetsbaar is voor klimaateffecten. En toch liggen precies daar de grootste kansen. Nergens is meer welvaart, jobs en sociale cohesie te winnen dan hier. Welaan, dan! ✌️🇫🇷
De regio Hauts-de-France is bij uitstek kwetsbaar, wanneer het gaat over de effecten van klimaatverandering. De temperatuurstijging per decennium (+ 0.29 °C) is er hoger dan het mondiaal gemiddelde. 🌡️ Meer dan de helft van de gemeentes zijn er blootgesteld aan overstromingsrisico’s, modderstromen en droogte.
Die effecten laten zich nu al voelen, door scheuren in gebouwen, maar ook door organisatorische en gezondheidsproblemen (zo was er een gebrek aan verplegend personeel tijdens de hittegolf van 2003) en enorme landbouwmoeilijkheid, zoals watertekorten en erosie.
Daarbovenop verhogen de hoge bevolkingsdichtheid, de hoge werkloosheidsgraad en de nabijheid van de zee de klimaatrisico’s van de regio. Alle modellen voorspellen dat die risico’s gedurende de volgende decennia nog zullen vergroten. 😲
Grote risico’s, grotere opportuniteiten
En toch is er reden genoeg om optimistisch te zijn over de toekomst. 🔮 Al altijd was het noorden van Frankrijk een van de meest invloedrijke op het gebied van cultuur, design, architectuur, erfgoed en maritieme activiteiten.
De inwoners van de streek hebben meermaals bewezen veerkrachtig en creatief te zijn, door oude mijnsites om te zetten in prachtige nationale parken en door maritieme activiteiten te rijmen met een onaangetaste kust (zoals de Cote d’Opale). 💪
Opnieuw kan Hauts-de-France de weg wijzen naar de toekomst.
Met het grootste risico komt de grootste opportuniteit. Klimaatverandering aanpakken in Hauts-de-France kan onderdeel zijn van een multisolving approach, die verschillende problemen tegelijk oplost, met één interventie.
Verandering hangt in de lucht
Denk aan: lokale productie van windenergie en warmtenetten die huishoudens helpen om de energierekening naar beneden te krijgen - en tegelijk nieuwe lokale jobs creëren.
En dat laatste is in het bijzonder het vermelden waard. Werkloosheid is sinds het eind van de industriële periode een aanhoudend probleem in de regio. De energiesector staat nu al in voor 41,400 jobs in Hauts-de-France, en door de energietransitie te versnellen zullen er nog jobs bijkomen.
Tegelijkertijd kan de transitie een kans zijn om de eeuwenoude kloof te dichten tussen de grote verstedelijkte gebieden en het armere platteland (waar windenergie doorgaans betere kansen heeft).
Volgens het Climate Action Network behaalt Frankrijk een vierde plaats in hun ambitie en vooruitgang om klimaatverandering tegen te gaan. Is dat een reden om genoegzaam achterover te leunen? Niet echt: het rapport waarschuwt dat het land achter loopt om haar energiedoelen te bereiken, als gevolg van te lage investeringen in hernieuwbare energie.
Daarenboven raden de auteurs van het rapport het land aan om concrete plannen naar voor te schuiven voor het bereiken van koolstofneutraliteit in 2050, met in het bijzonder aandacht voor de torenhoge emissies in transport en landbouw. Doen ze dat niet, dan dreigt een pijnlijk spagaat te ontstaan tussen ambities en prestaties.
Het landelijke klimaat-lucht-energieplan (PCAET) kan gezien worden als een poging om die kloof te dichten. Het is verplicht voor elke lokale overheid met meer dan 20,000 inwoners. Daarnaast heeft de overheid in 2018 ook de ecologische transitie-contracten gelanceerd. Deze partnerschappen tussen de nationale staat en lokale overheden hebben als doel om de inspanningen van lokale gemeenschappen te harmoniseren, en te ondersteunen.
Momenteel zijn twee van zulke contracten in voege in Hauts-de-France: één in de stad Arras en een andere in Sambre-Avesnois, de eerste in Frankrijk die ook een solidariteitscomponent integreerde. Dat is goed. Maar hoe versnellen we die vooruitgang?
⚡Klimaatplannen op volle kracht
Deze map van de ecologische transitie geeft aan dat steden van diverse groottes nu al bezig zijn om actie te ondernemen. Roubaix heeft z’n zero waste goal met een effectieve jaarlijkse vermindering van haar afval met 5% sinds 2015. Amiens (een stad die recent toetrad tot de FutureproofedCities-familie) mikt op energie-autonomie. Grande Synthe heeft als eerste een “revenu écologique”gecreeërd (een extra inkomen dat de stad uitkeert aan mensen die een ecologisch transitieproject leiden in de stad).
De meerderheid van de managers van klimaat-lucht-energieplannen heeft de procedure officieel goedgekeurd. Ze hebben bijna allemaal een staat opgemaakt van hun lokale uitdagingen. Maar sommigen wachten op implementatie doordat de teams, budgetten en strategie nog niet helder gedefinieerd zijn. Terwijl anderen veel verder staan.
Van harmonisatie en samenwerking tussen de verschillende lokale overheden is nauwelijks sprake. Risico: de bestaande socio-demografische verschillen worden verder bestendigd.
Dit is exact waar FuturerproofedCities een verschil kan maken: we leggen de nadruk op solidariteit en uitwisseling. Met onze online tool kunnen steden en regio’s alle maatregelen opvolgen, binnen de context van hun klimaat-lucht-energieplan. Ze kunnen er ook hun successen en flaters delen, of geïnspireerd geraken door anderen uit ons Europees netwerk. Kers op de taart: we helpen hoe burgers en bedrijven medestanders kunnen worden om de uitdagingen succesvol aan te gaan. 🤝
Groot potentieel
Hauts-de-France heeft een enorm potentieel als producent van windenergie in Frankrijk. Maar het totaal potentieel van extra klimaatacties, onder meer door huizen te isoleren of emissies van transport en landbouw terug te dringen, is nog een stuk groter. En hetzelfde geldt voor de kostenbesparing.
Geen betere plek dan het noorden van Frankrijk om klimaatrisico’s te vertalen in kansen. Geen beter moment om dat te doen dan nu. 🙌
☀️FutureproofedCities makes it easy to prioritise, focus and keep track of concrete climate measures. Not a user yet? Download our free tool guide to discover our platform.
Interesting article? Sign up for a monthly dose of inspiration:
